Phía Tin Lành (TL) đôi khi sẽ chỉ trích Công Giáo (CG) mình giấu giếm bớt điều răn số 2 về tượng ảnh, nói mình cạo sửa Kinh Thánh để được quyền "thờ" tượng ảnh... blah blah...nhưng lời buộc tội này không chính xác, mang tính chủ quan, và thiếu suy xét cẩn trọng.

Cụ thể là trong 10 điều răn hai phía, thì điều răn số 2 trong sách kinh CG mình là "Chớ kêu tên Đức Chúa Trời vô cớ", còn trong sách vở của TL lại là "Chớ tạc tượng, vẽ hình trên trời, dưới đất". Nhưng vấn đề ở đây chỉ là cách phân chia của mỗi bên mà thôi. Nhìn kỹ bản văn trong sách Xuất Hành về 10 điều răn, mình sẽ thấy tuy mình hay nói là 10 điều răn, nhưng thực chất là bao gồm đến 14 điều! Qua dòng lịch sử, bắt đầu ngay từ thời sơ khai, cho đến thời các giáo phụ, người ta tìm cách gom thành 10 điều nhằm làm tương ứng với "Thập Điều" được ghi chép trong câu "Ông ở đó với Đức Chúa bốn mươi ngày bốn mươi đêm, không ăn không uống, và ông viết trên những bia các điều khoản của giao ước, tức là Thập Điều." (Xh 34, 28).

Trong xuyên suốt Kinh Thánh, không có chỗ nào chỉ dẫn cụ thể và rõ ràng cách phân 14 điều thành Thập Điều (tức là 10 điều) cả. Nhưng sao mà khó tin quá? Sao lại có đến 14 điều? Vậy mình cùng giở lại sách Xuất Hành chương 20, câu 3-17 và lần lượt đánh số cho 14 điều từ trên xuống dưới. Mỗi câu tương ứng với một điều luật:

1. Ngươi không được có thần nào khác đối nghịch với Ta.

2. Ngươi không được tạc tượng, vẽ hình trên trời, dưới đất [...]

3. Ngươi không được phủ phục trước những thứ đó mà phụng thờ [...]

4. Ngươi không được dùng danh Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, một cách bất xứng [...]

5. Ngươi hãy nhớ ngày sa-bát, mà coi đó là ngày thánh [...]

6. Trong sáu ngày, ngươi sẽ lao động và làm mọi công việc của ngươi.

7. Còn ngày thứ bảy là ngày sa-bát kính Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi. Ngày đó, ngươi không được làm công việc nào [...]

8. Ngươi hãy thảo kính cha mẹ [...]

9. Ngươi không được giết người.

10. Ngươi không được ngoại tình (dịch sát nghĩa thì là "Ngươi không được phạm tội tà dâm", bản dịch tiếng Anh thường dịch tội tà dâm là "adultery")

11. Ngươi không được trộm cắp.

12. Ngươi không được làm chứng gian hại người.

13. Ngươi không được ham muốn nhà người ta.

14. Ngươi không được ham muốn vợ người ta, tôi tớ nam nữ, con bò con lừa, hay bất cứ vật gì của người ta.

-------------------------------------------------------------------

Mỗi điều tương ứng với một việc làm. Bản văn 10 điều răn trong các sách kinh và sách giáo lý Công Giáo hiện tại của mình là dựa vào cách phân chia của thánh giáo phụ Augustino (354 - 430). Có thể thấy là ngài gom:

- Các câu 1, 2, và 3 thành điều răn "Thờ phượng một Đức Chúa Trời"

- Các câu 5, 6, và 7 thành điều răn "Giữ ngày Sa-bát/Chúa Nhật"

- Gom vế đầu của câu 14 vào câu 13 để thành hai điều răn sau cùng "Chớ muốn vợ chồng người", và "Chớ tham của người"

(cả giáo phái Tin Lành Lutheran cũng có cách phân chia tương tự Công Giáo mình)

Còn hầu hết các nhánh Tin Lành hiện tại sử dụng cách phân chia Philonic (của hai triết gia và sử gia Philo và Josephus, sống vào thế kỷ đầu tiên của công nguyên). Điểm khác biệt rõ rệt mà gây tranh cãi cho hai bên CG và TL nhất, là hai vị Philo-Josephus này giữ nguyên câu 1 thành điều răn đầu tiên, sau đó gom hai câu 2 và 3 thành điều răn tiếp theo là "Chớ tạc tượng, vẽ hình trên trời, dưới đất". Thế là điều răn thứ hai trong sách vở TL sẽ là "Chớ tạc tượng", còn điều răn thứ hai trong các sách kinh CG là "Chớ kêu Đức Chúa Trời vô cớ".

-------------------------------------------------------------------

Vậy giải thích như thế nào về việc gom 3 điều đầu tiên thành 1 điều răn?

Vài người Tin Lành sẽ bảo là để Giáo hội có thể lừa dối giáo dân? Nhận định này là mang tính chủ quan và xuyên tạc! Trong cuốn "Quaestiones in Exodum" (Các câu hỏi về sách Xuất Hành), Thánh Augustino cho rằng điều số 1 trong 14 điều trên (Ngươi không được có thần nào khác đối nghịch với Ta) đã bao hàm luôn việc cấm tạc và thờ lạy tượng ảnh. Thêm vào đó, điều số 3 là lời giải nghĩa cho điều số 2, việc "tạc tượng" thì chẳng có gì là sai.

Mình phải khẳng định chắc chắn rằng:

- CG mình không thờ lạy tượng ảnh

- CG mình chỉ xem tượng ảnh là công cụ giúp mình hướng lòng lên Chúa, giúp mình dễ tập trung mà nguyện cầu, chứ không có Chúa nào ngự trong tượng cả, như Công đồng Trent 1545-1563 đã xác định rõ ràng.

- Nếu mình đọc xuyên suốt cả Kinh Thánh thì sẽ thấy Chúa chỉ cấm thờ lạy tượng ảnh, chứ không cấm tạc tượng nhằm mục đích tôn giáo. Mình đọc kỹ lại cả câu liên quan đến việc tạc tượng:

"Ngươi không được tạc tượng, vẽ hình bất cứ vật gì ở trên trời cao, cũng như dưới đất thấp, hoặc ở trong nước phía dưới mặt đất, ĐỂ MÀ THỜ." (Xh 20, 4)

Chúa còn ra lệnh cho Môsê làm tượng con rắn đồng (Ds 21, 8-9), làm tượng thiên thần hộ giá Cherubim (Xh 25, 18-20), và còn nhiều đoạn khác nữa (1 Sbn 28,18-19; Ed 41, 17-20; 2 Vua 6, 23-28)

Khanh Nguyen