Câu hỏi :  Tại sao Chúa Giêsu phục sinh lại hỏi thánh Phêrô tới 3 lần câu: "Con có yêu mến thầy không?"

Trả lời: 
Trong đoạn trích Tin Mừng Gioan 21,15-19, Chúa Giêsu phục sinh hiện ra với các môn đệ bên bờ hồ Tiberia khi các ông đang đánh cá. Sau khi chỉ cho các ông đánh được một mẻ lưới đầy và ăn sáng với các ông, Chúa đã hỏi thánh Phêrô 3 lần: Phêrô, anh có yêu mến thầy không? 

Về đoạn trích này, thầy đã được nghe nhiều linh mục ở Việt Nam giảng trong thánh lễ, nhưng chưa thấy vị nào lý giải được thỏa đáng là tại sao Chúa lại hỏi tới 3 lần như vậy. Nhiều vị nói rằng, có lẽ vì Phêrô chối Chúa 3 lần nên bị hỏi lại 3 lần để chứng minh và xác định lại lòng trung thành.

Tuy nhiên mới đây thầy đã được giải đáp nhờ cha giáo sư Kinh Thánh ở Áo. Cha đã trưng dẫn bản văn tiếng Hy Lạp để chú giải dựa trên từ ngữ. Theo đó Chúa hỏi 3 lần vì thánh Phêrô trả lời không đúng câu hỏi của Ngài. Động từ Chúa dùng trong 3 câu cũng khác nhau. 2 lần đầu Ngài hỏi: "Anh có yêu mến thầy (bằng tình yêu dâng hiến) không - agapas me?. Nhưng cả 2 lần thánh Phêrô đều tránh né và dùng từ khác: Thưa thầy, thầy biết con yêu thầy bằng tình bạn tri kỷ (filias te). Tới lần thứ 3, Chúa Giêsu nhìn nhận sự giới hạn và khiêm nhường của Phêrô thì Ngài mới hạ mức độ câu hỏi xuống: "Con có yêu thầy bằng tình bạn không? - filias me? Và lần này Phêrô cũng trả lời đúng như 2 lần trên: "Thưa Thầy, Thầy biết rõ mọi sự, Thầy biết con yêu mến thầy bằng tình bạn - Filias te.".

Cách dịch vừa rồi của thầy có lẽ khiến các bạn lạ tai. Vấn đề ở đây chính là bản dịch tiếng Việt. Trong tiếng Việt chỉ có một động từ yêu, còn nếu muốn mô tả mức độ của tình yêu thì phải lý giải dài dòng như thầy vừa làm, trong khi tiếng Hylap có tới 3 động từ để chỉ 3 mức độ của tình yêu: 

1. Eros: tình yêu cảm xúc và nhục dục

2. Filia: tình bạn tri kỷ và trung thành

3. Agape:  tình yêu thực sự, yêu tới mức dám hi sinh mạng sống cho người yêu.

Bản dịch tiếng Việt chúng ta đã quen lâu nay như sau: Chúa Giêsu hỏi Phêrô: "Phêrô, anh có yêu mến Thầy hơn các anh em này không? Ông đáp: "Thưa Thầy có, Thầy biết con yêu mến Thầy."  Cách dịch này tuy xuôi tai, nhưng lại không sát với bản văn gốc và vô tình gây thắc mắc cho những ai chú ý đến chi tiết là tại sao Chúa phải hỏi đi hỏi lại câu ấy tới 3 lần?

Nhưng tại sao thánh Phêrô lại không trả lời đúng để bị hỏi lại 3 lần? Giáo sư giải thích rằng Phêrô mới phạm tội chối Thầy nên ông ý thức được sự giới hạn và yếu đuối của mình. Ông không còn dám mạnh miệng tuyên bố như trước kia khi thầy chưa bị giết. Thay vào đó, ông hiểu là tình yêu của mình giành cho Thầy còn giới hạn. Thế nên ông không dám dùng động từ agape (yêu tới mức kỳ cùng), nhưng dùng động từ filia (tình bạn tri kỷ và trung thành). Chúa Giêsu chấp nhận sự yếu đuối và khiêm nhường của Phêrô nên tới lần thứ 3, Ngài cũng đã dùng động từ filia để hỏi ông.

M. Eugenius Nguyễn OCist